วันพฤหัสบดีที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2551

สรุปผลการดำเนินโครงงานและข้อเสนอแนะ

สรุปผลการดำเนินโครงงาน
การดำเนินโครงงานนี้เริ่มทำตั้งแต่วันที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2551 เพื่อศึกษาค้นคว้าความเป็นมาของการย้อมผ้าไหม และการสกัดสีจากธรรมชาติ ที่ทำการกลุ่มสตรีกลุ่มแม่บ้าน บ้านเขว้าผ้าไหมที่นำมาย้อมมีสีสันสวยงามและอยู่คงทน จากการดำเนินงานที่ผ่านมาพบว่าการใช้สีย้อมผ้าที่ได้จากธรรมชาติเมื่อเรานำมาทำการสกัดให้ได้สีธรรมชาติตามที่เราต้องการแล้วเมื่อนำมาทำการย้อมที่เทียบกับสีเคมีจะพบว่าสีจากวัสดุธรรมชาติจะให้สีที่สวยสด งดงาม อาทิ เช่นสีเหลืองจากแก่นขนุน สีชมพูจากต้นมหากาฬและต้นฝาง สีเขียวจากใบหูกวาง สีแดงจากดอกคำฝอยซึ่งทำให้
ติดทนนานกว่าสีเคมีที่นิยมใช้กันอยู่ทั่วไปและอันตรายจากการใช้สีธรรมชาติก็มีน้อยมาก

ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ

  1. นำวัสดุที่ได้จากธรรมชาติมาผสมผสานเป็นสีสันที่สวยงามตามที่เราต้องการ เมื่อนำมาย้อมกับผ้าไหมก็จะทำให้น่าสนใจมากยิ่งขึ้น

ข้อเสนอแนะเชิงวิชาการ

  1. เป็นสินค้าที่สามารถส่งออกต่างประเทศได้

แนวคิดและทิศทางในการทำงาน

ในปัจจุบันเกิดกระแสการตื่นตัวในการอนุรักษ์และส่งเสริมใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งการใช้สีย้อมผ้าธรรมชาติ ในการย้อมผ้าถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีคุณค่า แต่กลับไม่ได้รับความสนใจหรือได้รับการส่งเสริมเท่าที่ควร การใช้สีย้อมธรรมชาติยังมีการใช้อยู่เพียงบางท้องถิ่นและนับวันยิ่งน้อยลงไปเรื่อยๆ ทั้งผู้บริโภคและผู้ผลิต เนื่องจากหันมาใช้สารเคมีซึ่งใช้ได้ง่ายและสะดวกกว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้ภูมิปัญญาในการย้อมสีธรรมชาติอาจเกิดการสูญหายได้ผู้ทำการศึกษาจึงได้รวบรวมข้อมูลและกรรมวิธีต่างๆ ในการใช้สีย้อมผ้าจากธรรมชาติแบบดั้งเดิมไว้เป็นหลักฐาน เพื่อป้องกันการสูญหายของภูมิปัญญาที่มีคุณค่าทางท้องถิ่นและยังได้ทำการทดลองเปรียบเทียบปริมาณน้ำที่ใช้สกัดสีธรรมชาติ เปรียบเทียบสารช่วยติดสีธรรมชาติแต่ละชนิดว่าสารช่วยสีติดธรรมชาติใดให้สีย้อมคุณภาพดี สีคงทน ได้ยาวนานกว่า

วันเสาร์ที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2551

เรื่องของเรา

สีธรรมชาติ
สีที่ได้จากธรรมชาติ เป็นความรู้ดั่งเดิมที่สืบทอดกันมาจากปู่ย่าตายาย แหล่งวัตถุดิบสีธรรมชาติยังสามารถหาได้จากต้นไม้ ใบไม้ ที่ให้สีสันสวยงามตามที่เราต้องการและหาได้ไม่ยาก ซึ่งปัจจุบันมีการส่งเสริมให้ใช้วัสดุจากธรรมชาติกันมากขึ้น เพราะผลิตภัณฑ์ที่ได้จากธรรมชาติจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยมาก และกรรมวิธีผลิตที่แตกต่างกัน ทำให้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มีความสวยงามและหลากหลาย
อุปกรณ์และวิธีการดำเนินงาน
  1. พืชจากธรรมชาติ
    ใบเตย สามารถนำมาสกัดเป็นสีเขียว
    ครั่ง สามารถนำมาสกัดเป็นสีแดง-ชมพู
    มะเกลือ สามารถนำมาสกัดเป็น ม่วงกะปิ
    ไม้ประดู่ สามารถนำมาสกัดเป็นสีน้ำตาล-เหลือง
  2. เตาเผา
  3. มีด
  4. หม้อ
  5. ไม้พาย
  6. ด้ายไหม
  7. น้ำสะอาด
  8. ผ้าขาวบาง

ขั้นตอนการผลิตสีย้อมผ้าจากวัตถุดิบธรรมชาติ
  • นำวัสดุที่ได้จากธรรมชาติมาทุบให้ละเอียดแล้วนำไปแช่น้ำประมาณ1-2คืนหลัง


  • จากนั้นนำสิ่งที่ได้มาต้มให้เดือดแล้วนำไม้พายมาคนให้เข้ากัน




  • แล้วทิ้งไว้ประมาณครึ่งชั่วโมงหลังจากนั้นทำการขยี้เพื่อให้น้ำเข้มข้น และนำไปกรองด้วยผ้าขาวบางแล้วนำไปต้ม ให้น้ำที่ได้ข้นมากกว่าเดิม


  • นำผ้าที่เราเตรียมไว้มาทำการย้อม เมื่อได้สีที่เราต้องการแล้วก็นำไปล้างด้วยน้ำที่สะอาด2-3 ครั้งแล้วนำไปผึ่งแดดให้แห้ง เพื่อนำไปสู่การทอผ้าไหม

บริบทชุมชน

ประวัติความเป็นมา
อำเภอบ้านเขว้า อยู่ห่างจากตัวจังหวัดชัยภูมิ 13 กิโลเมตรออกมาทางถนน นครสวรรค์-ชัยภูมิ ชาวอำเภอบ้านเขว้าส่วนใหญ่เขว้า ส่วนใหญ่ดำเนินชีวิตแบบพื้นเพชาวอีสารสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ ประกอบอาชีพการทำนาทำไร่เป็นอาชีพหลักและมีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมท่อผ้าเพื่อไว้สวมใส่เอง หรือ เพื่อทำพิธีรับไหว้ปู ย่า ตา ยาย ในงานแต่งงานและได้มีการสืบทอดประเพณีมาจนถึงปัจจุบันและขาวบ้านเขว้าได้มีการขยายการทำไหมเพิ่มขึ้นและเป็นอาชีพหลักได้มีการพัฒนาการทำ
ผ้าไหมให้ได้ลวดลายสวยงามเพิ่มมากขึ้นและรักษาคุณภาพไว้คงที่
แผนผังกลุ่มสตรีสหกรณ์ ผ้าไหมสีธรรมชาติ
อำเภอบ้านเขว้า

ที่ทำการกลุ่ม : 575 ม.1 ต.บ้านเขว้า อ.บ้านเขว้า จ.ชัยภูมิ 36170

สภาพทั่วไป

  1. ลักษณะที่ตั้ง
    อำเภอบ้านเขว้าเป็นอำเภอหนึ่งในจำนวน 15 อำเภอและ 1 กิ่งอำเภอของจังหวัดชัยภูมิ อยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดชัยภูมิ ห่างจากตัวจังหวัด 13 กิโลเมตร มีรถโดยสารประจำทางผ่านจากจังหวัดชัยภูมิ นครสวรรค์ ไป – มา สะดวก
  2. เนื้อที่ อำเภอบ้านเขว้า จังหวัดชัยภูมิ มีเนื้อที่ 648 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 405,000 ไร่

ลักษณะทางกายภาพ

ที่ตั้งและขนาด และอาณาเขตติดต่อ
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองบัวแดง
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองชัยภูมิ
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอจัตุรัส
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอหนองบัวระเหว

ลักษณะภูมิประเทศและการตั้งถิ่นฐาน

ลักษณะภูมิประเทศ บ้านเขว้า ไม่มีพื้นที่ป่าและภูเขา มีลักษณะเป็นพื้นที่ราบลุ่ม มี คลอง ลำธาร ห้วย เขตตำบลบ้านเขว้า มีลำห้วย หนอง คลอง ได้แก่

  1. ลำห้วยคลองไผ่งาม
  2. ลำห้วยกุดเบน
  3. ลำห้วยกุดไข่นุ่น
  4. ลำห้วยชีลอง
  5. หนองแก
  6. หนองกุดหล่ม ฯลฯ

ประชากร

รวมทั้งสิ้น 50,986 คน 12,586 ครอบครัว ชาย 25,156 คน หญิง 25,830คน ความหนาแน่นเฉลี่ย 79 คน / ตารางกิโลเมตร อัตราเพิ่มของประชากร ปี 2548การปกครอง แบ่งออกเป็น 6 ตำบล รวม 94 หมู่บ้าน 1 เทศบาลโดยแยกเป็นดังนี้

  1. ตำบลบ้านเขว้า มี 28 หมู่บ้านตำบลลุ่มลำชี มี 22 หมู่บ้าน
  2. ตำบลลุ่มลำชี มี 22 หมู่บ้าน
  3. ตำบลชีบน มี 10 หมู่บ้าน
  4. ตำบลภูแลนคา มี 8 หมู่บ้าน
  5. ตำบลโนนแดง มี 8 หมู่บ้าน